Người
Tù Chung Thân Vượt Ngục
Tràm Cà Mau
Sau một hồi nói chuyện qua điện
thoại, Dung báo cho tôi:
“Bác biết chuyện gì xẩy ra cho ba
cháu chưa?”
“Chưa. Chuyện gì?”
“Ba cháu đã vào chùa, xuống tóc đi
tu từ hơn nửa năm nay. Ba cháu hiện tu ở một chùa gần thành phố bác ở. Ba cháu
không cho ai biết chuyện ông đi tu. Dấu, không cho biết tu ở chùa nào. Cháu mới
tìm ra. Cháu định tháng tới qua thăm, và rủ bác cùng đi luôn. Gặp bác chắc Ba
cháu mừng lắm.”
“Bác cũng mong gặp ba cháu. Lâu rồi,
ba cháu và bác chưa gặp lại nhau. À, tại sao ba cháu có quyết định đi tu? Sao lại
phải dấu chuyện tu hành. Ði tu, chứ có phải đi tù đâu mà dấu diếm. Còn mẹ cháu
thì sao?”
Dung ậm ừ, như không muốn nói. Một
lúc sau mới trả lời:
“Mẹ cháu vẫn bình thường. Vẫn oai
phong như cũ. Thật ra ba cháu không cho ai biết tu nơi nào, vì sợ mẹ cháu đến
phá đám. Bốn tháng trước, ba cháu tu tại một chùa gần West Virginia
Tôi cười khà khà, rồi an ủi Dung,
người con gái út của bạn cũ:
“Thôi, cháu đừng buồn. Ði tu để giải
thoát khỏi mọi khổ đau, hệ lụy. Biết đâu rồi Ba cháu cũng thành một thứ Phật
nho nhỏ nào đó. Cháu biết không, ngày
xưa Ðức Thích Ca Mâu Ni nửa đêm cũng trốn hoàng cung ra đi, bỏ lại vợ con, ngai
vàng, để tìm đạo. Trường hợp ba cháu, sao cũng có phần tương tự.”
“Thôi, để gặp bác, cháu sẽ nói nhiều
hơn. Không chừng bác có thể khuyên ba cháu trở về. Ba cháu chỉ còn có bác, người
bạn thân nhất, chưa buồn giận ba cháu thôi. Ba cháu thường hay nhắc đến bác với
giọng thân thiết lắm.”
Hai tuần sau, tôi lên phi trường San Francisco
Dung ôm ngang người tôi và nói:
“Lạ thật, bác không thay đổi gì cả,
cháu nhận ra bác ngay. Tóc bác còn dày và đen. Ðầu ba cháu hói láng, chỉ còn
cái vành tóc thưa sau đầu thôi”.
Tôi cười với cháu:
“Ðầu bác cũng ‘phồn vinh giả tạo’
cháu à. Bác nhuộm tóc. Còn ba cháu, có tóc đâu mà gọi xuống tóc đi tu? Ông ta đã
láng như sư cụ từ lâu rồi mà!”
Hai bác cháu cùng về trên con đường
xa lộ có xe cộ nêm cứng và khói bụi lù mù. Cái giọng nói nhão nhẹt, ướt rượt kéo dài những tiếng sau cùng của Dung, làm
tôi nhớ đến bà Thu, mẹ của Dung. Bà là người con gái út trong một gia đình toàn
anh trai, nên được cưng chìu, và nhõng nhẽo với các anh, với cha mẹ, và cả với
mọi người chung quanh. Bà thông minh, học giỏi, ganh đua với bạn bè, không chịu
thua ai. Khi lên đại học, bà đỗ ba cái bằng cử nhân cùng một năm. Thông minh, học giỏi nên bà thường kiêu hãnh.
Bà lạm bàn cả chuyện chính trị, kinh tế. Nhiều khi bà nói hăng say đến nước bọt
đóng trắng bên mép. Mỗi lần có vấn đề lâm vào một cuộc tranh luận với bà, tôi
thường thoái thác:
“Thôi, anh chịu thua cô. Khi nào
cô cũng có lý hơn người khác cả. Tội gì tranh luận thắng cô, để cô nhè nước mắt ra, ai dỗ cho được.”
“Thua phải có chầu phở, bún bò gì
chớ. Thua không thôi ai mà chịu cho.”
Rồi bà cười hăng hắc thích thú,
không giữ gìn ý tứ gì cả.
Tôi liếc nhìn qua cô cháu gái đang
ngồi, hai tay đan nhau, tôi nói:
“Cháu giống mẹ cháu quá. Từ dáng
điệu cho đến giọng nói..”
Dung có vẻ không bằng lòng sự so sánh của tôi. Mặt cháu hơi buồn. Im lặng
một lát, Dung nói nho nhỏ:
“Không giống đâu bác à... Mẹ cháu
cứng rắn lắm. Cháu mềm yếu, có lẽ cháu giống ba cháu nhiều hơn.” Tôi nói nho nhỏ:
“Ðúng. Mẹ cháu cứng rắn. Bác biết
điều đó từ thời bà còn nhỏ. Nhưng có chết ai đâu?” Dung nói nhỏ như hơi thở:
“Có. Chết một đời ba cháu.”
Hai bác cháu im lặng cho đến khi về
đến nhà. Vợ tôi đón và thân mật ôm lấy Dung: “Trời, cháu giống hệt mẹ cháu.”
Dung lại thoái thác:
“Không giống đâu bác.”
Vợ tôi không hiểu ý nói tiếp:
“Giống hệt như đúc ra từ một
khuôn. Từ dáng điệu, cử chỉ, giọng nói,
ướt và ngọt như mật đổ ra đầy bàn. Thôi cháu thay áo quần, tắm rửa đi rồi
ăn cơm. Ðường xa, bay nhiều giờ mệt nhọc. Tiếc hai thằng con trai của bác lấy vợ
sớm quá, không thì cháu về làm dâu nhà bác cũng vui.”
Trong bữa ăn tối, Dung đưa nhận
xét:
“Hai bác sao hạnh phúc quá. Tâm đầu
ý hợp. Bác trai nói gì, bác gái cũng đồng ý vui vẻ. Bác gái nói gì, bác trai
cũng phụ họa, thân mật. Ba mẹ cháu không được như vậy. Mẹ cháu khi nào cũng đầy
cả uy quyền. Khi nào cũng khích bác, chê bai. Ba cháu có khi im lặng đến rợn người.”
Vợ tôi nói với cháu:
“Cãi nhau làm chi hở cháu? Vợ chồng
tranh hơn thua làm chi? Hơn cũng chẳng
được cái gì, khi thua lại bực mình, và gia đình mất vui. Ngày xưa, bác cũng
thích cãi vã, hay cằn nhằn, nhưng rồi học được trong sách vở, học được từ bạn
bè, thay đổi dần dần, và thấy không khí gia đình vui vẻ, thân mật, ấm cúng hơn.
Hạnh phúc gia đình phải tạo ra, không phải tự nhiên nó đến với mình. Trồng cây
cũng phải tưới bón đều đặn, hạnh phúc gia đình cũng phải xây dựng, chăm bón
không ngừng.”
Dung nhìn vợ tôi với ánh mắt hơi
buồn và hỏi:
“Mục tiêu tối thượng của con người
trên thế gian nầy là đi tìm hạnh phúc, thế nhưng sao không có một ngôi trường
nào mở ra, để dạy cách sống hạnh phúc cho mọi người? Trường dạy về khoa học,
nhân văn, xã hội có quá nhiều. Nhưng cái môn học quan trọng nhất là sống sao
cho hạnh phúc, lại không có một ngôi trường nào cả, cũng không là một bộ môn nhỏ
của những trường lớn. Sao vậy hở bác?”
Nghe câu hỏi ngộ nghĩnh, tôi cười:
“Có chứ, có khắp nơi, như nhà
chùa, nhà thờ, đền thánh. Ở những nơi đó, các vị tu sĩ cũng giảng dạy tín đồ, sống
sao cho hạnh phúc. Tìm hạnh phúc cho riêng mình, và đem hạnh phúc rải rắc cho
những người bất hạnh chung quanh. Kinh điển dạy con người làm lành, tránh ác.
Ðem kiếp sau ra hù dọa, để ngăn ngừa cái ác, cái xấu. Phải biết kiêng, biết sợ
một cái gì đó, mới dễ dàng ngăn cản cái xấu trong mỗi người bùng dậy. Ngoài ra,
còn có những khóa hội thảo, sách viết về hạnh phúc cũng tràn đầy trên thị trường,
đọc không hết, sợ không đủ tiền để mua. Ngay cả kinh Phật, kinh Thánh, kinh
Koran cũng là những cuốn sách dạy về hạnh phúc đó cháu à.”
“Không. Cháu muốn nói đến một ngôi
trường chính thức, để người ta theo học một cách nghiêm chỉnh. Có cấp bằng, có
thi cử đàng hoàng. Có học kỹ mới thấm, chứ đọc qua, nghe qua, sẽ mau quên lắm,
và chỉ biết lơ mơ, nhớ lơ mơ cho nên không thi hành những điều học được.. Bởi vậy,
nên trên thế gian nầy, chính con người làm khổ con người nhiều nhất... Con người
gây rắc rối cho con người nhiều nhất. Bác có đồng ý không?”
Tôi nhìn Dung, tuổi trẻ sao có những
ý nghĩ chín chắn, lạ lùng. Chuyện gì đã xẩy ra trong đời cháu, để cháu có những
suy tư đó? Dung ngần ngại nhìn hai vợ chồng
tôi và tiếp:
“Bác không đồng ý rằng chính con
người gây tai vạ, gây khổ đau cho con người nhiều hơn thiên tai, thú dữ và các
thứ khác sao? Từ tranh chấp thế giới, chiến tranh, cho đến tranh chấp chính trị,
tranh chấp quyền hành. Con người bày ra để làm khổ nhau, trong lúc đó, khi nào
cũng hô hào, tuyên bố rằng nhân danh hạnh phúc, để tạo ra những khổ đau, khó khăn cho người khác. Cháu thấy
trong các cơ sở chính phủ, cơ sở kinh doanh thương mãi, và cả những người hành
nghề tư nữa, lâu lâu cũng có một khóa tu nghiệp.. Ðể người ta ôn lại nghề nghiệp,
và theo kịp các kỹ thuật tân tiến, để khỏi thụt lùi và lạc hậu. Nhưng không có
lớp tu nghiệp nào về hạnh phúc gia đình. Ðể người ta nhắc nhở và dạy bảo đúng
cách làm cha mẹ, làm con cái, làm anh em, làm chồng làm vợ. Không trường, không
lớp, cho nên mỗi người tự học lấy, tự tìm lấy, có người may mắn học được những
điều hay, tốt, có người thiếu may mắn, không học được gì cả, hoặc học được toàn
điều xấu xa, mà không biết đó là xấu, nguy hại, phá vỡ hạnh phúc họ đang kiếm
tìm. Cháu nghĩ phải có những khóa tu nghiệp thường xuyên về gây dựng hạnh phúc,
bắt mỗi người làm cha, làm mẹ, làm con, làm chồng làm vợ, phải tham dự hàng
năm, hoặc hàng hai năm một lần. Ðể đừng quên, để nhắc nhở, để học thêm. Bởi cuộc
đời nầy, tiền bạc, danh vọng, tiếng tăm, cũng chỉ để tìm kiếm và vun xới cho hạnh
phúc cá nhân, hạnh phúc gia đình mà thôi. Quan trọng như vậy, sao thiên hạ
không đặt thành vấn đề. Những người cầm quyền, nhân danh đem lại hạnh phúc cho
nhân dân, cũng không có một ngân khoản, một cơ quan chính thức nào chăm lo cho
vấn đề quan trọng nầy.”
Tôi nói đùa: “Hay cháu mở một cơ sở
kinh doanh, một trường đại học dạy hạnh phúc gia đình, hạnh phúc cá nhân. Kêu gọi
các nhà đầu tư, bán cổ phiếu sinh lời. Một ngôi trường đại học mới, cho tất cả
mọi công dân, là môn học bắt buộc, phải tu nghiệp hằng năm, nếu không sẽ bị phạt
vạ.”
Cả ba chúng tôi đều cười vui vẻ. Dung nói tiếp trong ánh mắt tinh nghịch:
“Phải đó bác à. Gia đình lục đục,
li dị, con cái hư hỏng, gây tội ác, vợ chồng giết nhau, tốn kém ngân sách của
quốc gia nhiều lắm, dân chúng phải đóng thuế để trang trải cho cái thiếu hạnh
phúc trong xã hội. Phí tiền quá. Bác nói trường đại học? Cháu nghĩ rằng, phải mở
lớp từ sơ đẳng trở đi. Vì cháu thấy nhiều gia đình, nhiều người lớn tuổi, có đủ
thứ bằng cấp, bằng cấp cao, nhưng xử thế như một kẻ không có chút hiểu biết nào
về ý niệm hạnh phúc. Phải xem họ như những kẻ thất học về bộ môn xây dựng hạnh
phúc cá nhân, hạnh phúc cho người chung quanh. Có thể họ thông thái về khoa học,
nhân văn, xã hội, nhưng họ như một kẻ thất học về thứ quan trọng nhất, thứ mà họ
cố công theo đuổi trong đời người, là sống cho hạnh phúc.”
Vợ tôi tròn mắt ngạc nhiên nhìn
Dung. Buổi tối trước khi ngủ, vợ tôi thầm thì:
“Khổ đau nào đã làm cho con bé chừng
đó tuổi có những ý nghĩ lạ lùng kia? Tội nghiệp.. Trường dạy hạnh phúc? Ðâu phải
vô lý. Ðời cũng là một trường học, phải vấp ngã, phải đớn đau, mới nhận chân ra
ý nghĩa, tìm được vài phần chân lý.”
Tôi thao thức nghĩ đến bà nội tôi,
học vấn của bà rất ít, chỉ đọc được năm ba chục chữ nho. Bà dạy con, dạy cháu
qua ca dao, tục ngữ, ngạn ngữ. Việc nào
cũng có một câu thích ứng, khôn ngoan để nói ra. Nhắc đi nhắc lại mãi, làm nó
len vào ký ức của con cháu, không thể quên, không phai được. Những câu như: “Lời
nói không mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau. Chồng giận thì vợ làm
ngơ, đừng đổ thêm dầu lửa vở nhà thiêu. Một câu nhịn chín câu lành. Thương người
như thể thương thân. Ðiều mình không muốn đừng làm cho người khác.. Anh em như
thể tay chân. Ðược mùa chớ phụ môn khoai. Vân vân và vân vân..” Trong đầu bà
tôi, có cả một kho tàng ca dao, những câu nói khôn ngoan của người xưa, mỗi
ngày bà nhắc đi nhắc lại cho con cháu nghe, như những lời hướng dẫn cách ứng xử
trong cuộc đời thường. Ông anh con bác tôi, thường chế nhạo bà, sửa câu nói của
bà, để cười, và nói thầm với tôi: “Một lần
nhịn, chín lần nó cưỡi lên đầu mình. Anh em như thể râu ria. Ðược mùa, tội gì đớp
môn khoai...” Ðó là thời anh còn nhỏ, lớn lên, tôi cũng nghe anh dạy con cái bằng
những ca dao của bà tôi thường nói ngày xưa.
Buổi sáng thứ bảy, sau bữa điểm
tâm, tôi chở Dung lên chùa thăm ba của cháu.. Trời mát, nắng vàng, cỏ cây xanh
tươi. Xa lộ vắng, ít xe, tay lái khoan thai, và trí óc thư dãn. Tôi vặn nhạc.
Tiếng nhạc vui tươi, dồn dập, như đổ thêm nguồn sống đất trời.
“Trời đẹp quá bác nhỉ.. Nhạc vui
làm tinh thần hăng hái thêm. Có khi nào bác nghe nhạc buồn không? Nhạc Việt Nam
“Có, thỉnh thoảng bác cũng nghe nhạc
buồn. Ðể khơi một chút đau đớn, một chút nhớ thương, đưa hồn đi lạc về kỷ niệm xa
xưa. Cũng như một chút khoái lạc trong xa xót mênh mang. Nhưng chỉ thoáng chốc
thôi và không thường xuyên. Hai bác thường ngày nhắc nhủ nhau rằng, chuyện
không vui nên quên liền đi, chuyện bực mình đừng than vãn, rán nói với nhau những
chuyện vui, những lời tử tế.”
Dung tròn mắt: “Lạ thật, chưa ai dạy
cho nháu những điều bác vừa nói. Ba mẹ cháu ít khi nói chuyện với nhau bằng giọng
tử tế. Có thể nào bác khuyên khéo ba cháu trở về với gia đình không? Mẹ cháu buồn lắm, cứ ngẫn người
ra, cháu sợ mẹ buồn rồi phát bệnh, thì khổ lắm.”
“Ðể xem, bác không dám hứa, khi
thuận bác sẽ nói.”
Hai bác cháu vào chùa. Chùa nguyên
là một căn nhà được thiết kế lại, phòng khách lớn làm niệm Phật đường. Có một
tượng Phật ngồi với cái đầu quá to và dài so với thân mình. Phần nhà xe được nới
rộng, che mái chạy dài ra ngoài sân sau, làm trai phòng. Sư cụ đưa chúng tôi ra
sau vườn. Hùng, bạn tôi, bố của Dung, mang bà-ba màu tro nhạt, đang ngồi giặt
áo quần bằng tay, bên vòi nước. Hùng ngững đầu lên nhìn, với vẻ ngạc nhiên. Hai
tay anh còn dính đầy bọt xà phòng. Anh vội vã đứng dậy, ôm chầm Dung và tôi vào
hai vòng tay mừng vui, nói: “Khỉ.. Ai cho các người tới đây quấy rầy kẻ tu
hành!”
Tôi trả lời:
“Phật có cấp giấy phép cho tôi đến
thăm ông. Ðừng lộn xộn. Tu là bỏ hết bạn bè, bỏ con cái hay sao?”
Bạn tôi xả xà phòng bộ áo quần
nâu, rồi treo lên dây phơi nắng, như ngày xưa còn ở Việt Nam
“Ở đây không có máy giặt hay sao?”
“Chùa không có. Chỉ giặt một bộ
thôi, giặt tay cho mau. Ba chỉ có hai bộ quần áo để thay đổi. Hai ngày, thay ra
phải giặt liền.”
Hùng đưa chúng tôi vào trai phòng,
ngồi trên băng dài nói chuyện. Trà đậm chát trong bình thủy được rót ra ba chén
nhỏ. Hùng cười, nụ cười rất hiền và đầy thương mến, hỏi Dung:
“Cả nhà vẫn bình thường chứ?”
Dung nhìn bố, chớp mắt, buồn buồn,
giọng hơi hạ xuống:
“Không bình thường ba ạ. Mẹ con xuống
tinh thần, và mong ba trở về sớm.”
Hùng nhìn con gái, rồi nhìn tôi..
Hơi lúng túng, sau một tiếng thở dài, Hùng nói một hơi dài:
“Dung à. Nhân sẵn có bác đây, ba
nói ra cho con nghe, cũng để bác chia sẻ
tâm sự của ba.. Ba muốn nói với bác từ lâu, nhưng chưa có dịp. Ðời ba, có ba lần
sung sướng nhất, xem như chết đi sống lại. Lần thứ nhất là ra khỏi trại tù cọng
sản. Thoát tù, ai không sung sướng cho được? nhất là thứ tù không có án, không
có thời hạn giam giữ. Lần thứ hai là khi vượt biển, đặt chân lên đất Mã Lai, dù
bị dân họ đánh đập, xua đuổi, nhưng thấy được ánh sáng tự do trước mắt. Mừng đến
khóc. Và lần thứ ba, ra khỏi chính nhà mình, vào chùa đi tu. Ba thấy mình như một
kẻ mang án chung thân thoát được ngục tù. Trong ba lần đó, đem so sánh, thì lần
sau cùng nầy xem như sung sướng, khoan khoái nhất. Ba là một kẻ nhu nhược, hèn
nhát. Ba tên là Nguyễn Hổ Hùng, ba xấu hổ với cái tên của mình. Chẳng có hùng hổ
tí ti nào cả. Ðáng ra, phải đổi thành Nguyễn Dun Dế mới đúng. Chính ba cũng tự khinh mình. Tại
sao? Tại vì ba thương các con, không muốn các con thấy gia đình lục đục, mất hạnh
phúc. Không muốn gieo vào tâm trí non nớt của các con những muộn phiền về một
gia đình thiếu hòa thuận. Nó sẽ có thể ảnh hưởng đến suốt đời, ảnh hưởng tới việc
học, tới tương lai sau nầy của các con. Nhưng ba cũng đã làm gương xấu cho các
con về sự bất lực, yếu đuối, bị ức hiếp, chèn nén mà nín lặng chịu đựng. Mẹ con đã ức chế ba trong mấy chục năm nay.
Nói ra thì xấu hổ, nhưng có thực, ban đầu chỉ vì muốn yên nhà yên cửa nên chịu nhịn, nhưng dần dà về
sau, nó thành nỗi hèn nhát, sợ hãi. Cái sợ nó xâm chiếm trong ba, không biết từ
bao giờ, nhưng lo sợ thường trực. Sợ mẹ con. Khi nào cũng nơm nớp sợ. Nghe tiếng
mẹ con ho cũng giật mình, nghe tiếng dép của mẹ con, trong lòng cũng không yên.
Nghe tiếng mẹ con nói gì đó với ai, cũng lo vì lỡ mẹ nói với ba, mà ba không
nghe kịp, sẽ có gây gỗ, có lôi thôi. Trở thành phản xạ có điều kiện, như con
chó trong thí nghiệm tâm lý, cứ nghe tiếng chuông là chảy nước miếng. Ba sợ mẹ
con gây gỗ, khóc lóc, cằn nhằn, nói những điều khinh bạc làm ba đau đớn, gán
cho ba những tội lỗi ba không hề sai phạm. Sự lấn ép của mẹ con, mỗi ngày một chút, từ từ, tiệm tiến, nhưng vững
chắc và quá đáng.
Ngay từ khi ba mới bảo lãnh được
cho mẹ và các con từ trại tị nạn đến Mỹ, mẹ con ngày đêm khóc lóc, tra hỏi ba
làm gì trong bao nhiêu năm, mà không mua được căn nhà, phải đi ở thuê. Mẹ con
còn nói rằng ba không gởi tiền về nuôi gia đình. Không gởi tiền về, làm sao mẹ
sống phong lưu, đi nghỉ mát hàng tháng ở
Vũng Tàu, Đà Lạt. Rồi đi vượt biển mấy lần mất tiền, bị lừa. Không gởi
tiền về làm sao mà đi vượt biển được. Hồi
ba mới đến Mỹ, tiếng Anh tiếng u còn ấm ớ, nghe không được, nói không ra hơi,
phải đi làm lao động chân tay, lương tối thiểu.. Công việc khi có, khi không.
Làm một lúc ba việc, ba nơi khác nhau. Ngày đi làm thợ gói hàng, tối đi làm an
ninh canh gác, thứ bảy chủ nhật theo các nhóm người xứ Nam Mỹ đi hái trái ớt,
hái dâu cho các nông trại. Trời nóng như lửa đốt trên lưng. Làm việc lãnh lương
theo khối lượng dâu, ớt hái được. Cong lưng trên ruộng dâu suốt ngày, cái lưng
đau như muốn gãy đôi. Hai tay đen kịt như nhúng bùn vì màu nhựa cây, phải chờ lột
da mới hết màu đen điu. Mỗi đêm chỉ ngủ có ba bốn giờ. Bao nhiêu tiền làm được
gom góp gởi về cho mẹ con, hy vọng có ngày gia đình sớm đoàn tụ. Ba chỉ ăn mì
gói, hột gà, gà kho quanh năm. Nhà cũng không dám thuê, chỉ chia phòng ở trọ..
Thế mà mẹ con cứ khóc lóc, cả ban ngày, ban đêm, những khi đi chợ, đi
chơi, hỏi tiền để đâu cả. Ðem cho con bồ
nào. Những dằn vặt nầy, kéo dài cho đến gần cả chục năm cũng chưa dứt. Ba khổ
tâm lắm, giải thích cách nào mẹ con cũng không nghe, không chịu hiểu. Ban đầu
thì không hiểu, nhưng về sau, giả vờ không hiểu.. Ba cũng thông cảm, vì không
phải chỉ mình ba bị ở trong hoàn cảnh nầy, nhiều bạn bè ba cũng phải chịu cái dằn
vặt tương tự của những người vợ qua sau. Hỏi sao ai cũng mua nhà, mà ba không
mua được. Tiền để đâu? Con biét, phải cả hai vợ chồng cùng đi làm, và làm công
việc có đồng lương kha khá, mới gồng mình lên mua được căn nhà. Chứ mới qua Mỹ,
chưa có việc chuyên môn, chưa công việc lương khá, và bao nhiêu tiền dể dành, cứ
lo chuyển về Việt Nam
Trong nhà, ba như một tù nhân, một
tên đầy tớ, một tên nô lệ. Mẹ con như một bà chủ, một bà mẹ chồng khắc nghiệt đời
xưa, luôn luôn dòm ngó, phê bình, nạt nộ ba. Ba co rúm người lại trước cái nhìn
quắc mắt của mẹ con. Trong bữa ăn, nếu ba vô tình làm rớt hạt cơm, hay chút thức
ăn ra bàn, mẹ con mắng ba xối xả, chê bai và nói những lời tàn nhẫn trước mặt
con cái, trước mặt bà con, họ hàng. Bởi vậy, nên trong mỗi bữa cơm, trong lòng
ba cũng không yên, cũng lo lắng sợ vô tình làm rớt giọt canh, rơi cọng rau. Mất
hết cả tự nhiên, mất hết cả sinh thú trong khi ẩm thực. Lo lắng, khi nào cũng
lo lắng không nguôi. Còn mẹ con nhiều lần làm đổ cả tô canh, làm rớt cả dĩa thức
ăn ra sàn nhà, vỡ tan tành, cũng không ai dám nói một lời nhỏ. Những lúc nầy,
ba chỉ an ủi mẹ con rằng không can gì, ai cũng có lúc sẩy tay. Nói lời an ủi,
cũng sợ bị quật lại bằng những câu nói đau lòng.
Khi ba quét nhà, lau chùi bàn ghế,
mẹ con cũng đưa mắt dòm ngó vào các hốc kẹt để tìm cọng rác bỏ sót, đưa ngón
tay quẹt vào góc bàn, xem có còn bụi bám hay không. Ðể rầy rà ba, chê ba cẩu thả,
làm biếng. Và bắt ba phải quét lại, chùi lại. Khi ba rửa chén bát, mẹ con cũng
đứng chỉ huy và cằn nhằn, tại sao không rửa cái nầy trước, cái kia sau, và giảng
giải về cách tổ chức công việc cho khoa học. Ba đã từng rửa chén bát nồi niêu ở
nhà hàng, cả ngàn cái mỗi ngày, chưa có ông chủ bà chủ nào chê bai than phiền cả.
Những khi ba đang dở tay làm một công việc gì đó, như đang đứng trên thang cưa
cây, hoặc sơn lại bức tường, mà mẹ con nhờ làm việc khác, dù việc nhỏ nhặt đến
đâu, cũng phải buông tay để làm ngay, không làm liền sẽ có ồn ào, làm liền thì
mẹ con lại chê bai trách mắng ba tại sao không dẹp cái thang, tại sao còn để
thùng sơn đó.... Việc gì ba làm, mẹ con cũng trách móc, uống nước chưa xong, mẹ
con cũng lườm mắt hỏi sao không cất cái ly ngay, và chê ba làm biếng. Cất con
dao vào chạn, mẹ con cũng kiếm cớ để phàn nàn, nhăn nhó. Áo quần đang thay,
chưa cất kịp, cũng la hoảng lên. Con biết hết những điều đó. Ba nhắc lại cho
bác nghe, để bác biết cho tình cảnh của ba.
Mỗi lần lái xe cho mẹ con đi đâu, như cả một cực hình, dọc đường, cứ thế
mà mẹ con ra rả than vãn đủ chuyện, chê trách ba đủ điều, bới móc chuyện xưa từ
mấy chục năm trước để mắng mỏ ba, dù cho ba không hề sai phạm. Khi lái xe trên
đường, mẹ con như ông tướng ra lệnh, với giọng hách dịch sai bảo, lái mau, lái
chậm lại, quẹo phải, quẹo trái. Chưa nghe mẹ con ra lệnh với cái giọng dịu dàng
bao giờ. Ba là chồng, không phải tài xế, cũng không phải đứa nô lệ.
Nói với tài xế với giọng hách dịch
như vậy, họ cũng bỏ việc, hoặc mắng lại cho nhục nhã. Mỗi khi lái xe, ba vừa bực
mình vì những lời khó nghe của mẹ, vừa lo lắng sợ đi lạc đường. Nếu chỉ lạc đường
một đoạn ngắn, mẹ con làm như trời đất long lở, làm như ba phạm tội sát nhân
không bằng. Mấy lần, người khác bất cẩn,
cọ quẹt vào xe mình, thế mà ba lãnh đủ, bị mẹ con cằn nhằn, xỉ vả, nhiếc móc ba
cả năm trời. Rồi thỉnh thoảng cũng còn nhắc lại. Rồi những khi mẹ con đọc báo,
xem truyền hình, thấy những chuyện xấu xa xẩy ra trong xã hội, mẹ con xỉ vả, chửi bới, trách
móc, làm như chính ba là kẻ tội phạm. Đến khi ba phát cáu, gắt lên, mà mẹ con
cũng không tha, cứ tiếp tục hành hạ ba bằng
những ngôn từ không tử tế. Vào tiệm ăn, bao giờ mẹ con cũng giận ba, vì không lấy
đũa muỗng kịp thời cho mẹ, vì không lấy đủ khăn giấy, hoặc pha trà cho mẹ con
quá đầy, quá vơi. Chưa bao giờ đi ăn tiệm chung với mẹ con, mà ba được quyền lựa
chọn món ăn mình thích. Bởi vậy, những buổi trưa đi làm, ba thích ngồi ăn một
mình trong tiệm, thấy lòng thanh thản, nhàn nhã, và sung sướng lắm. Thế nhưng
nhiều khi mẹ con cứ bắt ba bới cơm theo, để tiết kiệm tiền. Mỗi sáng đi ra khỏi
nhà, đến sở, ba cảm thấy bình yên, sung sướng, và thấy bạn bè, đồng nghiệp tử tế
với mình quá. Ngồi trong sở, ba thấy vui hơn ngồi trong chính ngôi nhà mình.
Trong sở, ba được xem như người cẩn thận, chăm chỉ, thường được giao cho phụ
trách những dự án khó khăn. Thế nhưng, mẹ con xem ba như người cẩu thả, làm biếng,
cái gì ba làm, mẹ cũng chê bai. Mỗi buổi chiều tan sở, ba nấn ná để về nhà chậm
hơn, lái xe chậm hơn, vì về đến nhà, tự nhiên cái nỗi lo sợ dâng lên trong lòng. Mở cửa nhà, mà
lòng không vui, nghe tiếng mẹ con nói đã giật mình, hoảng hốt. Có khi về nhà,
phải đi nhè nhẹ, sợ mẹ con biết ba đã về. Mỗi đêm, ba cũng không có quyền thức
đêm đọc sách, xem truyền hình, mẹ con ra lệnh đi ngủ, phải gấp gấp thi hành. Không
thì tru tréo lên, làm ầm nhà ầm cửa. Ba
như một đứa bé hai, ba tuổi, phải tuân phục tuyệt đối. Ba đọc sách, xem truyền
hình, mẹ con cũng kiểm soát, cũng bảo phải đọc loại sách nầy, sách kia, phải
xem đài nầy, đài kia. Không cho ba xem, đọc những sách, những chương trình truyền
hình ba thích. Ðêm nằm ngủ bên mẹ con, cũng không dám trở mình nhiều, sợ mẹ con
mất ngủ, thức giấc dậy phàn nàn, cau có. Cái lo đi cả vào giâc ngủ, nhiều đêm
ác mộng thấy bị mẹ con dằn vặt, cằn nhằn. Ngay cả bây giờ, xa mẹ con vạn dặm,
những giấc ác mộng đó vẫn chưa thôi.
Áo quần của ba, cũng phải mặc những
thứ mẹ con mua, ba không có quyền lựa chọn áo quần cho ba. Tự mua cái áo, sẽ có
chuyện rầy rà, mỗi lần đem cái áo đó ra mặc, mẹ con kiếm cớ chỉ trích, gây gỗ,
và nói những lời đau lòng khó nghe. Bởi vậy, có những cái áo ba không dám đụng
đến. Ba phải mặc những thứ áo quần mẹ mua cho, dù không ưa, không thoải mái.
Mỗi khi mua xe, mua nhà, là ba
không dám có ý kiến, cứ đưa ý kiến ra, trước hết sẽ bị chê bai, khích bác. Nếu
không, thì sau nầy, có bất cứ chuyện gì nhỏ nhặt xẩy ra cho căn nhà, cho chiếc
xe, mẹ con níu lấy ba để đổ lỗi, làm tình, làm tội từ năm nầy qua năm kia. Khổ
lắm. Ba cứ để cho mẹ con toàn quyền quyết định. Làm gì thì làm. Nhưng cũng có
khi chẳng được yên đâu. Nếu có chuyện bất trắc, mẹ con trách cứ ba vô trách nhiệm,
để mẹ con phải gánh vác một mình. Những khi trong nhà có thứ gì hư hỏng, ba phải
sửa chữa, và làm với nỗi lo lắng, bất an, sợ sửa không được, mẹ con chê bai, nhục
mạ, nói những lời hỗn láo khó nghe. Nếu kêu thợ sửa những thứ lặt vặt, thì mẹ
con cứ lãi nhãi ba bất tài, vô dụng, vụng về.
Mẹ con phong tỏa kinh tế, không
cho ba giữ tiền, mỗi khi tìm thấy tiền trong túi ba, mẹ con gây gổ, ồn ào. Hàng
tháng, khi nhận được kết toán chương mục của ngân hàng, mẹ con dò tìm, hạch
xách hỏi ba với giọng tra vấn, tại sao có mục nầy, tại sao có mục kia, trong
lúc chỉ có mẹ con ký ngân phiếu và lấy tiền mà thôi. Ba bảo cứ đến hỏi ngân
hàng, còn ba không biết. Nói thế cũng bị mắng mỏ, rằng không biết gì cả. Mẹ con
sợ ba gởi tiền giúp đỡ những người bà con bên quê nhà.. Ðã giữ hết tiền, mà mẹ
con khi nào cũng xa gần chửi bới bà con, bạn bè ba, là ăn bám, làm biếng, tham
lam.. Khi ba nghèo khó, ba chịu ơn không biết bao nhiêu người, khi có chút tiền
bạc, khá lên, thì không ai nhờ vả ba được một xu nào. Ba tự xấu hổ với lương
tâm. Có những bà con bên nhà đau yếu, khó khăn, ba phải mượn tiền bạn bè để gởi
về giúp đỡ. Ba còn nợ của bác đây mấy ngàn đồng, đã nhiều năm, chưa trả được một
xu. Ba đợi đến sang năm, đủ tuổi lãnh non tiền an sinh xã hội, rồi thanh toán
luôn.
Ba sợ nhất những khi bị thất nghiệp.
Mỗi lần thất nghiệp phải chịu đựng sự dày vò của mẹ con. Mẹ con chê bai ba, đổ
cho ba nhiều tội, cho rằng vì ba vô trách nhiệm, làm biếng, nên bị cho nghỉ việc.
Mẹ con nói rằng, nếu ba khá hơn, người ta cho người khác nghỉ, chứ không phải
ba. Mẹ con đằn vặt ba ngày đêm, và thúc hối ba đi tìm việc, làm như ba không muốn
tìm ra việc. Chưa xong, mẹ con còn bêu rếu, đi đâu, gặp ai, cũng rêu rao ba bị
cho nghỉ việc vì kém cỏi. Dù cho cái sở của ba làm có bị phá sản, mẹ con cũng đổ
lỗi cho ba. Những khi nầy, mẹ con cho rằng ba ăn bám vào vợ. Ba tin rằng, đời
ba chưa hề ăn được của mẹ con một miếng cơm nào. Có ăn của mẹ con được một miếng
cơm, thì e cũng phải hộc ra ba bụm máu.
Ba còn nhớ cái thời mẹ con được
công ty cho một chức vụ nhỏ, làm trưởng toán, có ba người nhân viên làm việc dưới
quyền. Cái thời nầy, mẹ con càng hùng hổ hơn. Làm như bà xếp, kẻ chỉ huy tất cả
mọi sự. Miệng phán ra toàn mệnh lệnh. Ba càng sợ hãi hơn. Bà con quen biết cũng
phải khó chịu lây.
Một điều, cho đến ngày nhắm mắt,
ba cũng còn ân hận, là chuyện bà nội con. Ông nội con mất khi ba còn bé. Bà
buôn tảo bán tần, nuôi ba học hành đến nơi đến chốn. Có nghề nghiệp vững vàng,
có chút địa vị trong xã hội. Biết bao nhiêu công phu, khó khăn, hy sinh để nuôi
nấng ba. Thế nhưng, khi ba bảo lãnh được bà nội qua đây, mẹ con hất hủi, dằn vặt,
nói nặng, nói nhẹ, để bà không sống nổi với con cháu, phải về lại bên quê nhà.
Rồi bà mất, mà ba không về được. Ba khổ tâm lắm lắm. Không có gì bù đắp, không
có gì chuộc lại những mất mát trong lòng ba. Ba hèn nhát, để vợ đối xử với mẹ
như vậy.. Không ai có thể dung thứ cho ba cả. Ba có tu mấy mươi kiếp cũng không
chuộc lại được tội của ba. Ba biết bà nội đứt ruột đứt gan khi thấy ba đớn hèn,
sợ mẹ con như sợ cọp dữ. Ba đã nói, cái sợ như một phản ứng có điều kiện, nó nhập
vào trong tiềm thức, ăn sâu vào trong não bộ. Lý trí không điều khiển được cái
nỗi sợ trong lòng.
Còn chuyện vợ chồng, thì cái sợ nó
che khuất cả tình thương yêu. Ðiều sau đây, đáng ra ba chỉ nói riêng với bác,
nhưng con có thể nghe để học kinh nghiệm cho đời sống gia đình tương lai. Vợ chồng
không còn tình yêu say mê, những khi gần
gũi thể xác, thì cũng chỉ như một việc trả nợ quỷ thần, làm cho xong bổn phận,
và khó khăn lắm mới có thể khởi đầu. Nhiều khi ba tưởng mình đã bị bất lực..
Bạn bè gần của ba, ai cũng biết và
tránh không muốn đến nhà. Cái thái độ của mẹ con làm họ khó chịu.. Những khi có
bạn bè từ xa đến thăm, ba lo lắng lắm. Mẹ con chỉ nấu giúp bình trà, hay làm một
tô mì gói, cũng than vãn, cằn nhằn rằng không có sức để hầu hạ bạn của ba. Có
khi mẹ con không ra chào họ. Khách cũng buồn vì nghĩ chủ nhà không muốn tiếp họ.
Sau khi khách về, lòng ba lo lắng lắm, sợ sóng gió dậy lên trong gia đình.
Bà con xa gần bên nội đều lánh mặt,
không muốn giao tiếp với gia đình mình, vì
thái độ thiếu lịch sự của mẹ con. Gia đình bên nội khinh ba bạc nhược,
hèn nhát. Họ đúng. Nhưng con biết nguyên nhân sâu xa nào, làm ba trở thành yếu
đuối, bạc nhược như vậy? Có lẽ vì ba mồ côi cha sớm, suốt một đời ba tha thiết
tình phụ tử mà không có. Ba không muốn các con phải thiếu mất tình thương của
cha, hoặc của mẹ trong khi tuổi còn thơ ấu. Ba thấy nhiều gia đình, cha mẹ li
tán, con cái bơ vơ đau khổ tội nghiệp lắm, có đứa phải bỏ học, những đứa khác
có thể thành công trong cuộc đời, nhưng vết thương, niềm đau trong lòng không
bao giờ vơi lấp được. Ðó là lý do chính yếu... Bởi vậy, nên ba nguyện khi nào
các con học xong, kiếm được việc làm tốt, ba vào chùa tu, rũ sạch lo âu phiền
muộn. Ðể hết nhà cửa, tiền bạc, tài sản lại cho mẹ con, ba không cần mang theo
một xu. Ba đã già, đời không còn bao năm nữa, tại sao lại phải sống trong lo
âu, sợ hãi, bực bội, không vui? Ba muốn những năm ngắn ngủi còn lại trong đời
mình, thành những ngày tháng thảnh thơi, dễ chịu, thong dong, không bị kềm kẹp,
không bị kiểm soát, không bị dằn vặt, đay nghiến bởi bất cứ ai. Ba bây giờ như
kẻ bị tù chung thân, đã thoát được ngục tù. Con
đừng bắt giam lại, tội nghiệp ba lắm.”
Hùng bưng trà, chiêu một hơi dài cạn
chén, nở một nụ cười thỏa mãn, có lẽ vì đã nói ra được hết nỗi niềm chất chứa
trong lòng từ lâu. Tôi thở dài. Dung thì nước mắt rưng rưng, mũi phập phồng, nắm
chặt lấy tay bố.
Tôi đưa tay vò cái đầu láng bóng của
Hùng và nói đùa:
“Cái đầu của ông trơn quá, e bụi
cũng không bám vào được. Không ngờ đời ông cay đắng đến thế. Ngày xưa, khi còn
sinh viên, mỗi lần biểu tình, bãi khóa, ông đi đầu cầm biểu ngữ, la hét hùng
dũng lắm, chẳng sợ trời đất gì cả. Ra làm việc, ông cũng chẳng coi thượng cấp
ra một kí lô nào... Thế mà lớn lên, chỉ sợ vợ thôi. Thiệt đời cũng lạ.”
Chúng tôi cùng cười. Dung đưa tay
lau nước mắt và hỏi:
“Ở đây ba thấy sao? Có dễ chịu
không? “
“Thiên đường! Ba sung sướng lắm.
Trong lòng ba nhẹ nhàng, cái niềm lo âu đè nặng mấy mươi năm nay nó tuột đi, nhẹ
bỗng lâng lâng. Mỗi sáng thức dậy, vui sướng. Sống từng giờ khắc không có một
chút lo âu, lòng yên ổn. Chỉ riêng cái ý thức mình hết lo, hết sợ hãi, cũng đã
sung sướng lắm rồi.”
Dung ngập ngừng: “Con hỏi, ba có
tin đi tu sẽ được ... cái gì đó, để mai sau về niết bàn hay ... gì gì ấy không?”
Hùng cười: “Ba chẳng tin cái gì cả.
Có lẽ chết là hết, tan thành tro bụi. Nhưng đọc kinh Phật, ba tìm được rất nhiều
an ủi, thanh thản cho tâm hồn, cởi ra được nhiều sân si còn ẩn náu trong mình.
Càng đọc, càng thấy mình nhẹ nhàng, thanh thoát. Chỉ có thế thôi.”
Buổi trưa, tôi mời Hùng ra tiệm ăn
cơm chay, Hùng không chịu, và mời ở lại ăn cơm chùa. Chúng tôi ăn vào lúc gần một
giờ chiều. Cơm ba món, canh bí đỏ, rau luộc, và dưa kho. Tôi ăn được ba chén đầy.
Tôi nói với Hùng:
“Cơm ngon quá. Món ăn thanh đạm,
giản dị, nhưng rất ngon. Tôi làm một lúc ba chén đầy. Ở nhà, chỉ ăn được hai
chén đã là nhiều lắm.”
Hùng cười, nụ cười lém lỉnh thân
thiết ngày xưa khi chúng tôi còn đi học, và trả lời:
“Ðể cho đói đến đắng miệng, thì ăn
cơm nguội cũng ngon. Ðây cũng như chủ trương của nhà chùa. Không khi nào dọn
cơm đúng bữa, phải dọn cơm cho khách thập phương càng trễ càng tốt..”
Tôi chèo kéo và năn nỉ lắm, Hùng mới
chịu theo chúng tôi về nhà thăm, ở lại đêm chơi. Hùng mang áo cà sa vàng, cổ
quàng một chuỗi hạt màu nâu, đem theo một bộ áo quần ngủ. Về đến nhà, vợ tôi mở
cửa, chắp tay vái, và nói:
“Bây giờ chúng tôi phải kêu anh bằng
gì cho đúng nhỉ? Thượng tọa, đại đức hay thầy...”
“Chẳng thượng tọa, đại đức gì cả.
Tôi mới vào tu, chẳng có chức vị gì. Tôi cũng chẳng cần chức vị. Ði tu để tìm
thanh thản cho tâm hồn. Tránh đau phiền nơi tục lụy. Ðược vậy, đã xem như đốn
ngộ rồi.”
Vợ tôi rót nước, pha trà, và dọn
bánh mời khách. Chúng tôi ngồi nói chuyện xưa, hàn huyên, nhắc đến bạn bè cũ. Kẻ
mất người còn. Nhắc đến những kỷ niệm xưa, khi chúng tôi còn đi học, còn ở tỉnh
lỵ nhỏ. Rồi vợ tôi lấy xe ra đi. Một lúc sau xách về nhiều bao thức ăn, rau, cải,
tàu hủ, nước tương, chao. Chúng tôi phụ mang vào trong bếp.
Buổi tối, khi vợ tôi mời vào bàn
ăn, thấy trên bàn dọn sẵn gần chục món chay khác nhau, màu sắc xanh đỏ, ngon
lành. Có món canh khổ qua dồn thịt chay, chả cua chay vàng ruộm, thịt gà xào sả
ớt chay, thịt heo hầm chay, giả cầy chay, miến xào, xà lách bát bửu, cá trê nướng
chay, tôm kho nước dừa chay.
Hùng có vẻ ái ngại, nói:
“Ðể chị phải mất công mệt nhọc như
thế nầy, tôi áy náy quá. Ðáng ra tôi phải nói trước, chỉ cần cho tôi chai nước
tương tưới vào cơm ăn cũng đủ rồi.”
Vợ tôi cười vui vẻ:
“Thôi, anh đừng khách sáo. Mấy khi
tôi được dịp ôn lại cách nấu cơm chay của mẹ tôi ngày xưa... Tôi phải cám ơn
anh mới phải, nhờ có anh đến chơi, tôi mới có cơ hội nấu đồ chay. Ngày mai, có
cháo gà ăn điểm tâm. Cháo gà đặc biệt lắm, cháo chay, nếu không nói trước, thì
tưởng như cháo gà thật.”
Tôi cười: “Ðã ăn chay rồi, còn vọng
mặn. Kìa, con cá chiên kia là chay hay mặn, sao giống thế, còn dĩa tôm kho nầy
nữa. Toàn cả lừa mị thánh thần.”
Vợ tôi cười nói: “Ðấy, thế gian nầy
đầy cả giả dối. Ngang nhiên lừa mị thánh thần rồi còn hiu hiu tự đắc. Không chừng,
biết bị đánh lừa, mà mấy ổng lại khoái!”
Khi mở bia mời khách, vợ tôi mới
biết không còn nước đá trong ngăn lạnh. Bên ngoài trời đổ mưa tầm tã, vợ tôi
hơi bối rối, rồi chạy vào lấy dù ra xe đi mua nước đá. Tôi ngăn lại, cả Hùng
cũng cản, vì uống bia không có nước đá càng ngon, cũng chẳng sao. Vợ tôi cười:
“Các anh uống bia không có nước đá
mất ngon đi”.
“Nhưng trời mưa to quá, vả lại, đi
làm chi cho ướt át, khổ thân.”
“Ðể em đi, lỗi tại em không làm đá
sẵn, và quên để bia vào tủ lạnh. Các anh và cháu chờ nhé..”
Hùng áy náy nhìn theo vợ tôi đang
xách dù mở cửa nhà xe ra đi. Mười lăm phút sau, vợ tôi chạy về với nét mặt vui
vẻ, hớn hở, mang theo một bịch nước đá lớn.
Bỏ nước đá vào ly của Hùng và tôi, vợ tôi nhẹ nhàng:
“Không có nước đá, bữa ăn cũng mất
ngon phần nào, uổng công tôi làm bếp..”
Vợ tôi tắt đèn điện, bưng ra ba đế
đèn cầy, ánh sáng vàng tỏa ra trong nhà ấm
cúng. Chúng tôi nâng đũa. Hùng cười đùa:
“Bây giờ tôi mới hiểu câu nói
‘Thân trai mười hai bến nước, trong nhờ đục chịu’. Nầy ông Nguyên, ông có vợ hiền,
gia đình thật ấm cúng hạnh phúc. Không tu mà được hưởng phước đấy.”
Tôi đùa lại: “Không phải trong nhờ,
đục chịu đâu. Có đục cũng phải gạn lọc cho thành trong... Phải ‘Dạy con từ thuở
còn thơ, dạy vợ từ thuở bơ vơ mới về...’ Ðể trễ quá, chỉ còn có nước vô chùa
lánh nạn như ông mà thôi.”
Dung nói giọng nhão nhẹt: “Lánh nạn
đâu cần phải vào chùa hở ba? Lánh nạn thì ở đâu chẳng được? Sao ba không qua Hawaii hoặc về Florida
Hùng trả lời: “Vào chùa, xem như dứt
khoát, mình dễ làm quen với kinh kệ hơn. Ở ngoài còn ham cái khác, còn vọng động.
Nhưng mục đích chính, để các con được dễ dàng trong chuyện nhân duyên, Ba không
muốn các con mang tiếng có cha mẹ li dị. Ba đi tu, không ai có thể dị nghị các
con. Người ta nghĩ ba làm việc tốt. Bây giờ các con lớn rồi, ba có cơ hội để sống
thêm ít năm trong yên bình tâm trí, không ái ngại. Nếu từ đầu, không vì các
con, thì ba đã lấy quyết định dứt khoát ngay. Ba đâu phải là một kẻ ngu đần để
cắn răng chịu đựng mấy mươi năm nay. Khi nào các con có gia đình hết rồi, và nếu
ba không tìm được an nhiên tự tại trong khi ở chùa, ba sẽ xét lại việc đi tu. Nhưng hiện nay, như ba đã nói với con,
là thiên đường đã tìm thấy, không cần phải chờ qua kiếp sau, hoặc đi đâu xa vời..”
Dung thở dài nói như khóc:
“Con biết ba khổ lâu nay, nhưng
không ngờ trong lòng ba khổ đến thế. Con thương mẹ, nên mù quáng, không thấy hết
uẩn khúc trong ba. Con qua đây để thăm ba, cũng định để thuyết phục ba trở về với
mẹ.. Nhưng bây giờ, con tin, ba ở lại tu hành cũng đúng, không có lý do gì để
ba phải chịu đựng cay cực nhiều hơn nữa.”
Ngày chủ nhật, vợ chồng tôi đưa
Hùng và cháu Dung đi thăm San
Francisco
Hùng cảm động nói với vợ tôi:
“Bây giờ, tôi tin hạnh phúc gia đình có thật trên đời nầy. Ở
nhà anh chị hai hôm, đi chơi với anh chị suốt ngày, mà chưa hề nghe vợ chồng
gay gắt nhau một lời. Người xướng, người họa, vui vẻ, hòa đồng, khi nào cũng ngọt
ngào, tử tế, dịu dàng. Ðời sống thật hạnh phúc. Khi đủ ăn, đủ mặc, không túng
thiếu, mà cuộc sống có hạnh phúc, thì đâu cần đi tìm thiên đàng cho xa xôi.”
Dung nhìn vợ tôi và hỏi: “Bác cho
con một lời khuyên, sau nầy làm sao để tạo được một gia đình hạnh phúc?”
Vợ tôi cười và trả lời: “Cả hai
người đều phải biết cho nhiều hơn nhận. Ðừng đòi hỏi ai phải có bổn phận đối với
mình. Nên luôn luôn tự hỏi mình đã làm được gì
cho người khác chưa, đừng hỏi tại sao người khác chưa làm việc nầy, việc
kia cho mình.. Biết chấp nhận và thương
cả cái ưu điểm, lẫn khuyết điểm của người mình thương”.
Tràm Cà Mau
